Ingeborg Bachmann

Ingeborg Bachmann (1926–1973) – austriacka pisarka.

Czas serca. Listy

(niem. Herzzeit, tłum. Małgorzaty Łukasiewicz)

To już od dawna jest jak choroba, nie mogę pisać, robi mi się słabo, jak wstawiam datę, albo wkręcam papier do maszyny.

Żyję z Tobą w miłości, to bardzo piękna miłość i tylko dlatego, że boję się powiedzieć za dużo, nie mówię, że najpiękniejsza.

(tłum. Sławomir Błaut)

Chociaż Malina milczy, jest to lepsze niż milczenie w samotności, pomaga mi potem (…), kiedy nie mogę pojąć, kiedy nie mogę się opanować, ponieważ Malina zawsze jest pewny i zdecydowany na mnie, więc w najbardziej mrocznych chwilach pozostaje mi świadomość, że Maliny nigdy nie stracę – choćbym zatraciła się sama.

Czasem zastanawiam się jeszcze, co mogłabym zrobić dla Ivana, bo nie ma takiej rzeczy, jakiej bym dla niego nie zrobiła, ale Ivan nie żąda, żebym rzuciła się z okna, żebym dla niego skoczyła do Dunaju, żebym wpadła pod samochód (…), on ma tak mało czasu i żadnych potrzeb. Nie chce też, żebym (…) sprzątała jego dwa pokoje, prała i prasowała jego bieliznę, chce tylko wpadać na chwilę, dostać swoją szklankę whisky z trzema kostkami lodu i pytać, co słychać, pozwoli bym i ja zapytała, co słychać u niego.

Czy istnieje duchowe wywłaszczenie? Czy wywłaszczony, jeśli wywłaszczenie istnieje, ma prawo do najwyższych trudności w myśleniu? Czy to się jeszcze opłaca?

Jeśli człowiek ma dużo serca i rozumu, ale nie dosyć, rozczarowanie sobą musi być dla niego bardziej przykre niż dla bliźniego, który się nim rozczarował.

Kiedy aparat dzwoni przeraźliwie, przywołuje, wstaję jeszcze nieraz z niedorzeczną nadzieją, ale potem mówię: Halo? zmienionym, niższym głosem, ponieważ na drugim końcu zawsze jest ktoś, z kim właśnie nie chcę lub nie mogę mówić. Potem kładę się i chciałabym umrzeć.

Moje życie dobiegło końca, bo on w czasie transportu utonął w rzece, on był moim życiem. Kochałam go bardziej od mojego życia.

Pytasz za dużo i za wcześnie. Jeszcze się nie opłaca, ale może kiedyś się opłaci.

Ta równowaga umysłu, ta obojętność, która w nim jest, doprowadzi mnie jeszcze do rozpaczy, ponieważ ja reaguję żywo we wszystkich sytuacjach, ulegam wszelkim emocjom i ponoszę straty, które Malina obojętnie przyjmuje do wiadomości. Niektórzy sądzą, że Malina i ja jesteśmy małżeństwem. Nigdy nie przyszło nam do głowy, że moglibyśmy nim być, że taka możliwość istnieje, a nawet, że inni mogliby o nas coś takiego pomyśleć. Bardzo długo nie zdawaliśmy sobie sprawy, że i my, jak inni, występujemy wszędzie jako mężczyzna i kobieta. Było to dla nas prawdziwe odkrycie, ale nie wiedzieliśmy, co z nim począć. Śmialiśmy się bardzo.

Tylko kobiety mają głowę wypełnioną stale swoimi uczuciami i historiami, swoim mężczyzną czy swoimi mężczyznami. Myślenie o tym rzeczywiście zajmuje każdej kobiecie największą ilość czasu. Musi ona jednak o tym myśleć, bo w przeciwnym razie, gdyby z niesłabnącą nigdy wytrwałością nie podsycała, nie podniecała swoich uczuć, dosłownie nie mogłaby wytrzymać z mężczyzną, który jest przecież człowiekiem chorym i prawie się nią nie zajmuje.

Gdybyśmy mieli słowo, gdybyśmy mieli język, nie potrzebowalibyśmy broni.
- Hätten wir das Wort, hätten wir die Sprache, bräuchten wir die Waffen nicht. (niem.)
- Źródło: Frankfurter Vorlesungen

Prawda jest dla ludzi rozsądnych.
- Die Wahrheit ist dem Menschen zumutbar. (niem.)
- Źródło: Der Kräuter-Ratgeber aus dem Diät-Reformhaus Semann 1992, oprac. Hans Funke, Angelika Weiss-Greither, F.X. Simon, Wilhelm Baier, Monachium 1992, s. 31.

Specjalistów, ekspertów przybywa. Brakuje myślicieli.
- Spezialisten, die Experten mehren sich. Die Denker bleiben aus. (niem.)
- Źródło: Frankfurter Vorlesungen