Fridolin von Senger und Etterlin

Fridolin Rudolf Theodor „Frido” von Senger und Etterlin (1891–1963) – niemiecki generał, od 1942 do 1943 dowódca 17. Dywizji Pancernej, w 1944 dowódca obrony linii Gustawa, której ważnym ogniwem był klasztor benedyktynów na Monte Cassino.

Fridolin von Senger und Etterlin (1944)

Wojna w Europie (Krieg in Europa, 1960)

(Wojna w Europie. Wspomnienia niemieckiego dowódcy obrony Monte Cassino, Rebis, Poznań 2013, 472 stron)

• Co za widok! Przed każdym domem leżało od pięciu do dziesięciu świeżo poległych Rosjan. Widziało się rozszarpane ciała, rozwalone czaszki, mózgi na wierzchu.
  • Opis: jeden z opisów walk frontowych

• Już przed przejęciem władzy przez Hitlera uważałem antysemityzm w każdej postaci za barbarzyństwo. Wśród moich przyjaciół było wielu wykształconych Żydów, a żadnego antysemity.

• Moje stanowisko dowodzenia pod Roccasecca (…) od strony Cassino osłaniał stromy cypel skalny z ruinami zamku. Tam w 1225 roku urodził się św. Tomasz z Akwinu. Jego nauki do dziś stanowią fundament moralności człowieka Zachodu.

• W czasie wojny armia reprezentuje swój rząd.

• Wykiełkowało najstraszniejsze ziarno politycznego i moralnego zaczadzenia. Obłędną ideę rasy panów podjęli ludzie, których każdy przytomny człowiek uznałby za przeciwieństwo „panów” ze względu na brak wykształcenia, zachowanie, a często wystarczyłby i sam wygląd.
  • Opis: o narodowym socjalizmie.