Dom duchów

Dom duchów (hiszp. La casa de los espiritu) – powieść Isabel Allende z 1982 roku.

• Aby odnieść sukces, powinienem mieć protektorów, odbyć specjalne studia lub posiadać kapitał.
  • Postać: Esteban Trueba

• Alba rosła z wyobrażeniem, że normalność jest darem Bożym.
  • Opis: o Albie de Satigny.

• Alba zrozumiała, że kraj cofnął się do czasów, gdy babka Clara chodziła do dzielnicy La Misericordia i dobroczynnością zastępowała sprawiedliwość społeczną. Tylko że teraz dobroczynność była źle widziana.
  • Opis: o sytuacji w kraju.

• Blanca, przerażona prostotą poglądów córki, wyznawała teorię, że bez względu na okoliczności należy utrzymać poziom.
  • Opis: o Blance Trueba.

• Był ideologiem wzniecającym u studentów żarliwość, która jednakże wygasła u większości z nich, gdy skończyli studia i zaczęli żyć w świecie, o którym w młodości myśleli, że daje się zmienić.
  • Opis: o Sebastianie Gomezie.

• „Chleb, igrzyska i coś, co można czcić – to wszystko, czego ludzie potrzebują”, stwierdził w końcu, żałując w głębi duszy, że brakuje chleba.
  • Postać: senator Esteban Trueba

• Ciało jest zwiędłe, ojcze, ale nie dusza. Dręczy mnie demon.
  • Postać: Ferula Trueba

• Cieszę się, że wybrałeś ten zawód. Jeśli masz ochotę chodzić pod bronią, to możesz być przestępcą albo policjantem, więc lepiej żebyś był policjantem, gdyż zapewni ci to bezkarność.
  • Opis: Esteban Trueba do Estebana Garcii.

• Clara spekulowała, że jeśli w rodzinie powtarzają się przypadki szaleństwa, to znaczy, że musi istnieć pamięć genetyczna, która nie pozwala im pójść w zapomnienie.

• Clara też nie odważyła się tego uczynić. Uważała, że jeśli nazywa się rzeczy po imieniu, to się materializują i już nie można ich ignorować; jeśli natomiast pozostają w sferze słów niewypowiedzianych, to z biegiem czasu mogą się same ulotnić.
  • Opis: o Clarze del Valle de Trueba.

• Clara uważała, że dla zdrowia najlepiej jest mieć zajęte ręce.

• Człowiek robi, co może, nie więcej.
  • Postać: Pedro Drugi Garcia

• Czy jest sprawiedliwe, żeby wszyscy mieli tyle samo? Leniwi tyle samo co pracujący? Głupi tyle samo co inteligentni? Tego nie ma nawet wśród zwierząt! To nie problem bogatych i biednych, ale silnych i słabych. Zgadzam się, że wszyscy powinniśmy mieć takie same szanse, ale ci ludzie nie czynią żadnego wysiłku. Bardzo łatwo wyciągnąć rękę i prosić o jałmużnę! Ja wierzę w wysiłek i nagrodę. Dzięki tej filozofii osiągnąłem to, co mam.
  • Postać: Esteban Trueba

• Czy kiedykolwiek potrafiłby dawać w takiej samej mierze, w jakiej pragnął dostawać.
  • Postać: Nicolas Trueba

• Dla mężczyzn ożenek jest dobrą rzeczą, natomiast takie kobiety jak Alba zawsze tracą na zamążpójściu.
  • Postać: Esteban Trueba

• Esteban chciał, żeby udała się w podróż, kupiła sobie stroje i zabawiła się po raz pierwszy w swojej melancholijnej egzystencji, ale ona była przyzwyczajona do surowego trybu życia i siedzenia w domu. Wszystkiego się bała.
  • Opis: o Clarze del Valle.

• Gdy napłynęły kapitały zagraniczne, które zainwestowano w bankach, przypisały to naturalnie stabilizacji nowego reżimu, nie bacząc na fakt, że za każdego dolara, który wwożono, wywożono dwa z tytułu procentów. Gdy skasowano niemal wszystkie gałęzie przemysłu narodowego i zaczęli bankrutować kupcy pokonani przez masowy import dóbr konsumpcyjnych, twierdziły, że kuchenki brazylijskie, tkaniny tajwańskie i motocykle japońskie są dużo lepsze od wszystkiego, co kiedykolwiek wyprodukowano w kraju. Dopiero gdy spółkom północnoamerykańskim przywrócono koncesje na kopalnie znacjonalizowane od trzech lat, pojawiły się głosy, że to tak, jakby z ojczyzny czyniono komuś prezent w celofanowym opakowaniu.
  • Opis: burżuazja i prawica ekonomiczna – poglądy.

• Gwarantem procesu demokratycznego były siły zbrojne.

• Jaime był samotnikiem. Był dzieckiem nietowarzyskim, a później nieśmiałym mężczyzną. Nie lubił sam siebie i być może dlatego uważał, że nie zasługuje na miłość innych. Najmniejszy przejaw troskliwości czy wdzięczności, który mu okazywano, powodował u niego zawstydzenie i sprawiał mu przykrość.
  • Opis: o Jaime Trueba.

• Jaime podchodził do studiów medycznych jak do powołania religijnego. Wydawało mu się, że wszelka rozrywka, która odciągałaby go od książek lub zabierała mu czas, byłaby zdradą wobec ludzkości, której poprzysiągł służyć. (…) W przekonaniu Jaime (…) religia była przyczyna połowy nieszczęść na tym świecie (…). Mówił, że chrześcijaństwo, podobnie jak prawie wszystkie przesądy, czyni człowieka słabym i zrezygnowanym i że nie należy oczekiwać nagrody w niebie, lecz walczyć o swoje prawa na ziemi.
  • Opis: o Jaime Trueba.

• Jak mawiał wuj Nicolas – najgorzej jest bać się strachu.
  • Postać: Alba de Satigny

• Jedność daje siłę.
  • Opis: Pedro Trzeci Garcia cytując słowa ojca Jose Dulce Maria.

• Jednym pociągnięciem pióra wojskowi zmienili dzieje powszechne, wymazując wydarzenia, ideologie i osobistości, które reżim dezaprobował. Zmieniono mapy, ponieważ nie było powodu, aby biegun północny leżał tak daleko od ukochanej ojczyzny, jeśli można umieścić go na dole, a przy okazji pomalowano na pruski błękit granice wód terytorialnych, rozszerzając je aż po Azję i Afrykę, a w podręcznikach geografii zawładnięto dalekimi ziemiami, przesuwając bezkarnie granice, toteż w końcu bratnie kraje straciły cierpliwość, podniosły krzyk w Narodach Zjednoczonych i zagroziły, że użyją czołgów i myśliwców. Cenzurę, która początkowo obejmowała tylko środki przekazu, szybko rozszerzono na podręczniki i lektury szkolne, teksty piosenek, treść filmów i rozmowy prywatne. Na mocy rozporządzenia władz wojskowych zakazano pewnych słów, takich jak „towarzysz”, a wielu innych – takich jak wolność, sprawiedliwość i związek zawodowy – przezornie nie wymawiano, choć żadne rozporządzenie nie wyeliminowało ich ze słownika.

• – Jesteś człowiekiem niechybnie przegranym, synu – wzdychał Trueba – Nie masz poczucia rzeczywistości. Jeszcze nie uświadomiłeś sobie, jaki jest świat. Stawiasz na wartości utopijne, które nie istnieją.
  – Pomoc bliźniemu to wartość, która istnieje.
  – Nie, miłosierdzie, podobnie jak wasz socjalizm, to wynalazek słabych, który służy do poniżania i wykorzystywania silnych.
  – Nie wierzę w twoją teorię o silnych i słabych – replikował Jaime.
  – To nie teoria, ale prawo przyrody. Żyjemy w dżungli.
  – Tak, ponieważ ci, którzy ustanawiają reguły, myślą jak ty, ale tak nie będzie w nieskończoność.
  – Będzie, gdyż jesteśmy zwycięzcami. Wiemy, jak radzić sobie na tym świecie i sprawować władzę.
  • Opis: rozmowa Estebana Trueba z Jaimem Trueba.

• Jest wiele do zrobienia (…) nie zostawia się połowicznie załatwionych spraw.
  • Postać: Clara del Valle de Trueba

• Jeśli człowiek im popuszcza, to go nie szanują.
  • Postać: Esteban Trueba

• Kiedyś wnuczka zapytała mnie, jak mogłem tak długo żyć w samotności i tak daleko od cywilizacji. Nie umiem odpowiedzieć na to pytanie. Lecz, prawdę mówiąc, musiało mi to przyjść łatwiej niż wielu innym ludziom, ponieważ nie jestem towarzyski, nie mam wielu przyjaciół i nie lubię zabaw nawet w domu – przeciwnie, czuję się lepiej, gdy jestem sam. Z trudem wchodzę z ludźmi w zażyłe stosunki. (…) Byłem bardzo dumny i z powodu dumy cierpiałem bardziej niż inni.
  • Postać: Esteban Trueba

• Kto mieczem wojuje, ten nie ginie od uchylenia kapelusza.
  • Opis: Miguel do Alby o Estebanie Trueba.

• Lepszy ojciec martwy niż nieobecny.
  • Postać: Blanca Trueba

• Ludzie nie chcą znać prawdy.
  • Postać: Amanda

• Ludzie nie czytają tego, co ich nie interesuje, ale jeśli coś ich interesuje, to znaczy, że są wystarczająco dojrzali, by o tym czytać.
  • Postać: Jaime Trueba

• Milczenie jest azylem (…) nie zaś chorobą umysłową.
  • Opis: Esteban Trueba o Clarze.

• Miłosierdzie nie może złagodzić monumentalnej niesprawiedliwości.
  • Postać: Clara del Valle

• Msze i darowizny, podobnie jak odpusty oraz handel obrazkami świętymi i szkaplerzykami stanowią nieuczciwy interes.

• Na przemoc systemu należy odpowiedzieć przemocą rewolucji.
  • Postać: Miguel

• Naród zjednoczony nigdy nie będzie zwyciężony.

• Nawet Chrystus nie mówił, że należy dzielić się owocem naszego wysiłku z leniami.
  • Postać: Esteban Trueba

• Nic nie wiedział o tej milczącej klasie średniej, rozdartej między ubóstwem białego kołnierzyka z krawatem a niemożliwym do spełnienia pragnieniem naśladowania złotej młodzieży, do której należał.
  • Opis: o Nicolasie Trueba.

• Nicolas szydził z ich trosk socjalnych, mówiąc, że tylko głupiec z apostolskim powołaniem może chodzić po świecie, szukając ze świecą nieszczęścia i biedoty.
  • Opis: o pracy Jaimego i spotkaniach robotniczych Pedra Trzeciego Garcii.

• Nie było pewności co do jego stanu cywilnego, wieku, rodziny ani tego, z jakiej części Francji pochodzi. Clara uważała, że tyle tajemnic to rzecz niebezpieczna, i starała się przejrzeć go za pomocą kart do gry w taroka.
  • Opis: o Jeanie de Satigny.

• Nie ma nagrody dla zdrajców, którzy donoszą.
  • Postać: Esteban Trueba

• Nie mogła też zrozumieć postawy sił zbrojnych, które w większości rekrutowały się spośród klasy średniej i klasy robotniczej i historycznie rzecz biorąc, były bliższe lewicy niż skrajnej prawicy. Nie pojmowała stanu wojny wewnętrznej ani nie zdawała sobie sprawy, że wojna jesz dziełem sztuki wojskowych, kulminacją szkoleń, złotą broszką ich profesji. Nie są od tego, by błyszczeć w czasach pokoju. Zamach stanu dał im okazję zrobienia użytku z tego, czego się nauczyli, czego się nauczyli w koszarach, ślepego posłuszeństwa, posługiwania się bronią i innych sztuk, które żołnierze mogą opanować, gdy potrafią wyciszyć skrupuły sumienia.
  • Opis: o Albie.

• Nie można czekać na powolny proces dziejowy, mozolny proces wychowania i organizowania ludu, gdyż świat rozwija się skokowo, a (…) kraj zostaje w tyle.
  • Opis: Alba de Satigny do Jaime Trueba.

• Nie można uniknąć tego, co nieuniknione.

• Nie należy popadać w rozpacz.
  • Postać: ojciec Jose Dulce Maria

• – Nigdy nie należy sprzedawać ziemi. To jedyne, co zostaje, gdy wszystko inne się kończy.
  – Nie zgadzam się z tobą. Ziemia to romantyczna idea, a bogactwo przynosi ludziom umiejętność robienia interesów.

Opis: rozmowa Estebana Trueba i Feruli Trueba.

• Nigdy nie stosował środków znieczulających ani nie uczestniczył w operacji. Jako student ograniczał się do robót administracyjnych, sporządzał statystyki, wypełniał karty i pomagał przy leczeniu, zakładaniu szwów i innych pomniejszych zabiegach. Bał się bardziej niż Amanda, lecz zachowywał się władczo i naśladując lekarzy, udawał, że jest odprężony, by wydawało się jej, że to wszystko jest dla niego rutyną.
  • Opis: o Jaimem Trueba.

• Nigdy więcej nie będę mógł się śmiać ani żywić złudzeń. Lecz nigdy więcej to bardzo długo.
  • Opis: Esteban Trueba o śmierci Pięknej Rosy.

• Od dziecka miał ekstrawaganckie gesty (…). Afekt i emocje wydawały mu się oznakami niższości i tylko wobec zwierząt pokonywał bariery przesadnego wstydu, tarzał się z nimi po ziemi, pieścił je, podawał im jedzenie wprost do pyska i sypiał z pasami w ramionach.
  • Opis: o Jaime Trueba.

• Organizm najlepiej zna swoje własne potrzeby.
  • Postać: Jaime Trueba

• Pisz, bo może w ten sposób uwolnisz się od tego, co gnije w tobie, w końcu przecież wyzdrowiejesz, będziesz z nami śpiewać.
  • Opis: Ana Diaz do Alby de Satigny.

• Piszę – napisała – bo pamięć jest ulotna, a żyje się bardzo krótko i wszystko dzieje się tak szybko, iż nie potrafimy dostrzec związku między wydarzeniami i ocenić konsekwencji czynów, wierzymy w fikcję czasu, w teraźniejszość, przeszłość i przyszłość, ale być może wszystko dzieje się jednocześnie, jak to mówiły trzy siostry Mora, które widziały w przestrzeni duchy wszystkich czasów. Dlatego babka Clara pisała pamiętniki: aby widzieć rzeczy w ich realnym wymiarze i okpić złą pamięć. (…) Chcę myśleć, że moim zawodem jest życie i że moją misją nie jest kultywowanie nienawiści, a jedynie zapisanie tych stron.
  • Postać: Alba de Satigny

• Podczas gdy prosperowały luksusowe interesy, cudowne instytucje finansowe, egzotyczne restauracje i przedsiębiorstwa importowe, u bram fabryk ustawiały się kolejki bezrobotnych mających nadzieję na zatrudnienie za minimalną dniówkę. Siła robocza stoczyła się do poziomu niewolnictwa i po raz pierwszy od wielu dziesięcioleci przedsiębiorcy mogli bez przeszkód zwalniać pracowników, nie wypłacając im odszkodowania i wtrącać do więzień za najmniejszy protest.
  • Opis: o rządach junty.

• Podobnie jak czyniła to matka w czasach, gdy ona był niemową, zabierała Blankę w odwiedziny do ubogich, zanosząc im prezenty i słowa pocieszenia.
  – To służy ukojeniu naszego sumienia, córko – tłumaczyła Blance – ale nie pomaga biednym. Oni nie potrzebują miłosierdzia, lecz sprawiedliwości.
  • Opis: Clara i Blanca Trueba.

• Podobnie jak wtedy, gdy przychodzimy na świat, umierając, lękamy się tego, co nieznane. Lecz lęk to zjawisko wewnętrzne, nie mające nic wspólnego z rzeczywistością. Śmierć jest jak narodziny: to tylko zmiana.
  • Opis: Clara del Valle de Trueba do Alby de Satigny.

• Pod tym względem kobiety są bardzo głupie. Tak je wychowano. Potrzebują mężczyzny, by czuć się bezpiecznie, a nie zdają sobie sprawy, że najbardziej powinny bać się takich właśnie mężczyzn. Nie umieją administrować swoimi sprawami, muszą poświęcać się dla kogoś.
  • Postać: Transito Soto

• Pomagał ojcu, ale będąc w złym humorze dawał mu do zrozumienia, że łamią sobie krzyże tylko po to, by postawić na nogi majątek pana, podczas gdy oni pozostaną tak samo biedni jak dawniej.
  • Opis: opinia Pedra Trzeciego Garcii o właścicielach ziemskich.

• Pracował na osiemnastogodzinnych zmianach i gdy rzucał się na łóżko polowe, nie mógł zasnąć na myśl o tym, że chorzy czekają, że nie ma środków znieczulających, strzykawek, waty, że gdyby nawet pomnożył się przez tysiąc, i tak byłoby go za mało, że wszystko, co czyni, jest tyle warte co próba zatrzymania ręką pociągu.
  • Opis: o Jaime Trueba.

• Rachunki trafiały bezpośrednio do biura senatora Trueby w Kongresie, który pokrywał je, nie zadając pytań, ponieważ odkrył, że im więcej wydaje, tym bardziej rośnie jego fortuna.
  • Postać: Esteban Trueba

• Rodziła się nowa i arogancka klasa społeczna. Ważniaczki w zagranicznych strojach, egzotycznych i błyszczących jak robaczki świętojańskie, puszyły się w lokalach rozrywkowych i prowadzały pod rękę z nowymi, aroganckimi ekonomistami. Powstała kasta wojskowych, która szybko zajęła kluczowe stanowiska. Ci, którzy dawniej uważali, że wojskowy w rodzinie to nieszczęście, wykorzystywali wszystkie swoje wpływy, by umieścić synów w akademiach wojskowych i proponowali żołnierzom córki. W kraju było pełno ludzi w mundurach, sprzętu wojskowego, flag, hymnów i defilad, ponieważ wojskowi wiedzieli, że naród potrzebuje symboli i rytuałów.

• Różnica między paniczem a wieśniakiem polega na drobiazgach.
  • Opis: Esteban o podróży w pociągu lepszą klasą.

• Samotność i nuda w końcu robią z człowieka alkoholika.
  • Postać: Esteban Trueba

• Spalała go nieopanowana namiętność – poszukiwanie sprawiedliwości.
  • Opis: o Miguelu.

• Starała się nie oddychać, nie ruszać i z niecierpliwością czekała na śmierć. Trwało to bardzo długo. Gdy już niemal osiągnęła cel, pojawiła się babka Clara, którą tyle razy wzywała, prosząc by pomogła jej umrzeć, i powiedziała, że łaską nie jest śmierć, gdyż tak czy inaczej jest ona nieunikniona, lecz przeżycie, które jest cudem.
  • Opis: o Albie.

• Straciła panowanie nad sobą i zaczęła płakać. Od dawna nie uroniła łzy i zaskoczona uświadomiła sobie, jak bardzo brakowało jej czyjejś czułości. Nie przypominała sobie, kiedy po raz ostatni ktoś pogłaskał ją z porywu serca. Długo płakała, czym ulżyła sobie po ciężkich chwilach smutku i samotności.
  • Opis: Ferula Trueba

• Synu mój, Kościół Święty jest na prawicy, lecz Jezus Chrystus był zawsze na lewicy.
  • Postać: ksiądz Jose Dulce Maria do Pedra Trzeciego Garcii.

• Śmierć Clary zakłóciła zupełnie życie w wielkim domu narożnym. Czasy się zmieniły Z nią odeszły duchy, goście i świetlana radość, która zawsze była obecna, ponieważ ona nie uważała, że świat jest Doliną Łez, lecz przeciwnie, że jest kaprysem Bożym, a tym samym byłoby głupotą brać go na serio, jeśli On sam tego nie czyni.
  • Opis: o Clarze de Trueba.

• Trueba nadal robił wszystko, żeby zasłużyć sobie na miano drania (…) zbierał nienawiść i gromadził winy, które nie robiły na nim wrażenia, gdyż pod pretekstem walki o postęp dusza jego się zahartowała, a sumienie zamilkło.
  • Opis: o Estebanie Truebie.

• – Tu jest demokracja, a nie dyktatura, i dyktatury nigdy tu nie będzie.
  – Zawsze nam się wydaje, że takie rzeczy możliwe są tylko gdzie indziej – rzekł Miguel.
  • Opis: rozmowa Sebastiana Gomeza i Miguela.

• Tu nikogo nie będzie się przekupywać! Kongres i siły zbrojne są nieprzekupne. Lepiej wykupmy za te pieniądze wszystkie środki masowego przekazu. Będziemy wtedy mogli manipulować opinią publiczną, bo to jedyne, co naprawdę się liczy.
  • Opis: Esteban Trueba do generała Hurtado.

• Ustępując pod naporem nowych czasów, przyjął w końcu do wiadomości, że niektóre kobiety wcale nie są zupełnymi idiotkami, i uważał, że Alba, zbyt niepozorna na to, by znaleźć dobrze sytuowanego męża, może uzyskać jakiś fach i zarabiać na siebie jak mężczyzna. W tej sprawie Blanca popierała ojca, gdyż na własnej skórze doznała w życiu skutków niedostatecznego wykształcenia.
  – Nie chcę, żebyś była biedna jak ja ani żebyś zależała od mężczyzny, który będzie cię utrzymywał.
  • Opis: Esteban Trueba, Blanka Trueba o przyszłości Alby.

• W ciągu długich lat samotności i smutku jej emocje i uczucia wyklarowały się i zredukowały do kilku strasznych i wspaniałych namiętności, które wypełniały ją całkowici. Nie był zdolna do drobnych niepokojów, małostkowych urazów, skrytych zazdrości, aktów litości, chłodnych pieszczot, uprzejmej grzeczności czy powszedniej troskliwości. Należała do istot, które rodzą się dla jednej wielkiej miłości, przesadnej nienawiści, apokaliptycznej zemsty i najwznioślejszego bohaterstwa, lecz nie mogła zrealizować swojego przeznaczenia na miarę tego romantycznego powołania i spędziła swe płaskie i szare życie w czterech ścianach pokoju chorej matki, w nędznych slumsach, na pokrętnych spowiedziach tak spalała się ta rosła kobieta o bujnych kształtach, gorącokrwista, stworzona do macierzyństwa, zbytku, działania i żarliwości.
  • Opis: o Feruli Trueba.

• Wierzę w ojczyznę i jej przeznaczenie, Inni przezwyciężą trudności tej chwili i prędzej czy później staną otworem przestronne aleje, którymi wolny człowiek pójdzie budować lepsze społeczeństwo. Niech żyje lud! Niech żyją ludzie pracy!
  • Opis: z wystąpienia Prezydenta.

• W końcu jak długo żyje człowiek?
  Żyje tysiąc lat czy tylko rok?
  Żyje tydzień czy kilka wieków?
  Na jak długo umiera człowiek?
  Co to znaczy na zawsze?
  • Opis: cytat Pabla Nerudy.

• Wszędzie panował porządek, wszystko było czyste i spokojne solidnym spokojem sumień pozbawionych pamięci.
  • Opis: o dzielnicy bogaczy.

• Wybory to błazeństwo i nie ma znaczenia, kto wygra, gdyż to ta sama strzykawka, tylko z inną igłą, (…) rewolucji nie można dokonać za pomocą urn, a jedynie przelewając krew. Pomysł pokojowej rewolucji w warunkach demokracji i pełnej wolności uważał za absurdalny.
  • Opis: Miguel do Alby.

• Wyglądasz jak strażnik więzienny, mówiła Alba zaalarmowana matczyną manią przewidywania przyszłości kosztem zatruwania atmosfery dnia dzisiejszego.
  • Opis: o zachowaniu Blanki.

• Zamieniałem się w dzikusa, zapominałem rozmaite słowa i ubożał mój język; zrobiłem się też bardzo despotyczny. Ponieważ przed nikim nie musiałem nic udawać, zły charakter, który zawsze miałem, stał się jeszcze gorszy. Wszystko mnie złościło.
  • Postać: Esteban Trueba

• Zauważył, że dzięki nowemu systemowi ekonomicznemu nie potrzeba wysilać się i produkować – pieniądze przyciągają więcej pieniędzy i bez żadnego jego udziału konta w banku rosną jak na drożdżach.
  • Postać: Esteban Trueba o nowych rządach junty.

• Zawsze jest jakiś sposób, by robić to, na co ma się ochotę.
  • Postać: Pedro Garcia Trzeci

• Ziemia to jedyna rzecz, która pozostaje, gdy wszystko inne się kończy.
  • Postać: Esteban Trueba

• Z wiekiem osiągnął wielki spokój wewnętrzny i bunt, który mobilizował go w młodości, ustąpił miejsca łagodności człowieka zadowolonego samego z siebie.
  • Opis: o Pedrze III Garcii.

• Życie jest długie i pełne niespodzianek.
  • Postać: Transito Soto

• Życie mnie zmienia.
  • Postać: Esteban Trueba