Augusto Sandino

Augusto Nicolás Calderón Sandino (także Augusto César Sandino; 1895–1934) – nikaraguański działacz rewolucyjny, przywódca antyamerykańskiej partyzantki (Armii Obrony Suwerenności Narodowej Nikaragui) w latach 20. (wojna konstytucjonalistyczna) i 30. XX wieku.

Była to największa masakra, jaką w życiu widziałem. Zdesperowani strzelali na chybił trafił, jak szaleni, wspinali się na drzewa, po czym spadali z nich przeszyci kulami z karabinów maszynowych, rzucali się do ataku ku miejscom, z których prowadzono do nich ogień i nie docierali. Szli z odkrytą piersią, stanowiąc znakomity cel dla naszych kul. Ich broń, którą poświęcił biskup Granady, na nic się teraz nie zdawała.
- Opis: o zasadzce partyzantki sandinistowskiej, która dokonała ataku na maszerującą kolumnę piechoty morskiej w dniu 27 lutego 1928 w okolicach miasta Jinotega.
- Źródło: Zbigniew Marcin Kowalewski, Guerilla latyno-amerykańska, Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk 1978, s. 23.

Jestem Nikaraguańczykiem i czuję się dumny, że w żyłach moich, w stopniu większym niż jakakolwiek inna, płynie krew Indian amerykańskich, która przez atawizm nosi w sobie tajemnicę lokalnego i szczerego patriotyzmu (…) Jestem miejskim robotnikiem, rzemieślnikiem, jak się mówi w naszym kraju, a mój ideał ogarnia rozległy horyzont internacjonalizmu, prawo do bycia wolnym i do egzekwowania sprawiedliwości, nawet jeśliby osiągnięcie tego stanu doskonałego wymagało przelania krwi własnej i cudzej (…) Najbardziej szczycę się tym, że pochodzę z łona uciśnionych, którzy są duszą i nerwem naszej rasy.
- Źródło: Zbigniew Marcin Kowalewski, Guerilla latyno-amerykańska, op. cit., s. 20–21.

Kontrolujemy obecnie tereny wiejskie ośmiu departamentów Nikaragui i jeżeli nie zdobyliśmy miast, to dlatego, że nie przewidują tego jeszcze nasze plany, uczynimy to jednak niewątpliwie o właściwej godzinie. Nasza taktyka polega na trzymaniu w oblężeniu garnizonów w osiedlach i miastach na terenach departamentów, w których działa nasza armia.
- Opis: w manifeście z 28 lipca 1931.
- Źródło: Zbigniew Marcin Kowalewski, Guerilla latyno-amerykańska, op. cit., s. 35.

Nasza armia jest pełna uznania dla poparcia, jakiego do tej pory udzielali jej ciężkiej walce szczerzy rewolucjoniści; jednakże wraz z zaostrzeniem się walki i ze wzrostem nacisku ze strony jankesowskich bankierów, ludzie chwiejni, bojaźliwi, ze względu na charakter, jaki przybiera walka, odstępują od nas, tylko bowiem robotnicy i chłopi pójdą do końca, tylko ich zorganizowana siła zapewni zwycięstwo.
- Opis: z orędzia, skierowanego do swoich towarzyszy walki i narodu nikaraguańskiego w dniu 26 lutego 1930 z portu Veracruz na północy Meksyku.
- Źródło: Zbigniew Marcin Kowalewski, Guerilla latyno-amerykańska, op. cit., s. 35.

Nasza armia przygotowuje się do przejęcia steru władzy narodowej, ażeby następnie przystąpić do organizacji wielkich kooperatyw nikaraguańskich robotników i chłopów, którzy eksploatować będą nasze bogactwa naturalne z korzyścią dla całej nikaraguańskiej społeczności.
- Źródło: Zbigniew Marcin Kowalewski, Guerilla latyno-amerykańska, op. cit., s. 35.

Nawet jeśli wszyscy złożą broń, ja jej nie oddam. Wolę umrzeć z tymi nielicznymi, którzy mi towarzyszą, ponieważ lepiej jest umrzeć jako buntownik, niż żyć jak niewolnik.
- Źródło: Waldemar Chamala, Pod czerwono-czarnym sztandarem, lewica.pl, 18 maja 2005.

Nie poddam się. Czekam tu na was. Chcę wolnej ojczyzny albo śmierci.
- Opis: odpowiadając na list dowódcy wojsk amerykańskich w Nikaragui, który groził, że będzie ścigał go bezlitośnie, dopóki nie złoży broni.
- Źródło: Hernando Calvo Ospina, Ospina: Nikaragua. Cztery życia sandinizmu, lewica.pl, 6 września 2009, tłum. Zbigniew Marcin Kowalewski

Ostatnie strzały w tej wojnie konstytucjonalistycznej zostały oddane przez moją kawalerię.
- Źródło: Zbigniew Marcin Kowalewski, Guerilla latyno-amerykańska, op. cit., s. 18.

Proszę jedynie o dostarczenie im dwudziestu pięciu kwintali soli.
- Opis: odpowiadając po podpisaniu porozumienia pokojowego na pytanie prezydenta Juana Bautisty Sacasy, czy Sandino życzy sobie dla swoich ludzi; chodziło o to, że blokada gospodarcza stref partyzanckich sprawiła, iż partyzantka pod względem zaopatrzenia (zwłaszcza w sól), znajdowała się w położeniu dramatycznym
- Źródło: Zbigniew Marcin Kowalewski, Guerilla latyno-amerykańska, op. cit., s. 46.

Śmierć, jaka spotkała zdrajców i najeźdźców była straszliwa. Ich ciała rozrywały na strzępy wybuchy dynamitu. Nie pozostało nic innego, jak rzucić się bezwstydnie do ucieczki, zamieszanie bowiem i demoralizacja były tak wielkie, że ci, którzy nie ginęli od kul i bomb, padali z odciętymi głowami pod ciosami maczet. Straty wroga wyniosły 94 ludzi.
- Opis: opisując zastawioną przez Armię Obrony Suwerenności Narodowej Nikaragui zasadzkę, w jaką wpadł oddział 450 marines w dniu 1 listopada 1927
- Źródło: Zbigniew Marcin Kowalewski, Guerilla latyno-amerykańska, op. cit., s. 22.

Tego dnia Nikaragua dowiodła światu, iż jej godność narodowa nie może być poniżana, że ma ona synów, którzy własną krwią zmyją plamę hańby, jaką okryli ją inni.
- Opis: o dniu 4 maja 1927.
- Źródło: Zbigniew Marcin Kowalewski, Guerilla latyno-amerykańska, op. cit., s. 19–20.

Widzę, że płonna jest nadzieja na uzyskanie w tej republice sprzętu nieodzownego do kontynuowania wojny wyzwoleńczej w Nikaragui.
- Opis: w prywatnym liście (4 sierpnia 1929).
- Źródło: Zbigniew Marcin Kowalewski, Guerilla latyno-amerykańska, op. cit., s. 30.

W każdej chwili mogę umrzeć. Układ pokojowy nie został dotrzymany. Wszędzie morduje się naszych braci. Jadę do Managui; ureguluję tę sytuację albo umrę, nie można bowiem siedzieć dłużej z założonymi rękami.
- Opis: oświadczając swemu otoczeniu przed odjazdem do Managui w lutym 1934.
- Źródło: Zbigniew Marcin Kowalewski, Guerilla latyno-amerykańska, op. cit., s. 49.

Wywłaszczeni kapitaliści są ludźmi w największym stopniu i bezpośrednio odpowiedzialnymi za to, co stało się w Nikaragui, bo to oni sprowadzili jankesowskich najemników na narodowe terytorium.
- Opis: uzasadniając uzyskiwanie przez partyzantkę zasobów materialnych nieodzownych do prowadzenia walki zbrojnej i zapewnienia bojownikom środków do utrzymania poprzez ekspropriacje wielkich posiadaczy.
- Źródło: Zbigniew Marcin Kowalewski, Guerilla latyno-amerykańska, op. cit., s. 35.