Absolutyzm oświecony

Absolutyzm oświecony – odmiana absolutyzmu - forma ustroju państwa rozpowszechniona w Europie w II połowie XVIII w., w której władca uznaje niektóre zasady umowy społecznej między sobą a społeczeństwem, przyznaje mu pewne wolności np. tolerancję religijną, jednocześnie jednak pozostając monarchą absolutnym, sprawującym władzę nad wszelkimi dziedzinami administracji państwowej. Mianuje się pierwszym sługą państwa. Z teorii tej korzystali władcy w celu umocnienia swoich rządów.

• Absolutyzm oświecony posługiwał się argumentacją racjonalistyczną.
  • Autor: Rafał Kleśta-Nawrocki, Zaangażowanie w naukę, [w:] Zaangażowanie czy izolacja? Współczesne strategie społecznej egzystencji humanistów, red. J. Kowalewski, W. Piasek, Olsztyn 2007, s. 64.

• Oświecony absolutyzm był swego rodzaju antytezą Rewolucji Francuskiej.
  • Autor: Stanisław Salmonowicz, Rozważania o oświeconym absolutyzmie, „Kwartalnik Historyczny”, 93, 1986, 3, s. 806.

• Realnie rzecz biorąc, na miano oświeconego władcy zasługuje w dziejach bardzo niewielu monarchów.
  • Autor: Czesław Znamierowski, Szkoła prawa. Rozważania o państwie, wyd. 2, Warszawa 1999, s. 352.

• W ustroju tedy, który zwie się absolutyzmem oświeconym, u istoty rzeczy głęboko tkwi skaza fałszu i kłamstwa. Monarcha oświecony zupełnie tak samo jak despota czy tyran chce przede wszystkim utrzymać się za wszelką cenę przy władzy nieograniczonej.
  • Autor: Czesław Znamierowski, Szkoła prawa. Rozważania o państwie, wyd. 2, Warszawa 1999, s. 354.