Ślimak na zboczu

Ślimak na zboczu (ros. Улитка на склоне Ulitka na skłonie) – powieść science fiction autorstwa Arkadija i Borysa Strugackich z roku 1965; tłum. Irena Lewandowska.

Ale ty przecież jesteś inny i dlatego przyszedłem do ciebie z daleka, nie wierząc, że istniejesz naprawdę. Więc czy nie jestem ci potrzebny? Powiem ci prawdę. Boję się, że ty również nie jesteś mi potrzebny.

Być może sam wymyśliłem te ludzkie cechy, które powinny ci się podobać, ale nie tobie, jaki jesteś, tylko tobie, którego wymyśliłem.

Był sam jak jedyny pasażer nocnego pociągu, który telepie się trzema obdrapanymi wagonikami dogorywającą linią kolejową, w wagonie wszystko skrzypi i odpada, przez na zawsze wypaczone okna z wybitymi szybami wpada wiatr, cuchnie dymem z lokomotywy, na podłodze podskakują niedopałki, pogniecione papiery, kołysze się na haczyku zapomniany przez kogoś słomkowy kapelusz, a kiedy pociąg wjedzie na ostatnią stację, jedyny pasażer wyjdzie na spróchniały peron i nikt go nie powita, wie świetnie, że nikt go nie powita, powlecze się do domu, a w domu usmaży sobie na maszynce jajecznicę z dwóch jajek z trzydniową, pozieleniałą kiełbasą...
- Opis: Pierec podczas „poszukiwań” maszyny.

Był tylko Księżyc – okrągły, lśniący i jakiś taki złowrogi. I nagle pojął, że jest sam, że nie ma nikogo. Wokół śpią ludzie, którzy mnie lubią, wiem o tym, widziałem to wiele razy. A jednak jestem sam, jakby wszyscy nagle umarli, albo stali się moimi wrogami.

Dobrze, że stąd wyjeżdżam, pomyślał. Pobyłem tu i nic nie zrozumiałem, nie znalazłem nic z tego, co chciałem znaleźć, ale teraz przyjemniej wiem, że nigdy nic nie zrozumiem i że nigdy niczego nie znajdę, że na wszystko przychodzi swój czas. Między mną a lasem nie istnieje żadna więź, las nie jest mi bliższy niż Zarząd. Ale przynajmniej przestanę się tu kompromitować. Wyjadę, będę pracować i będę czekać. I będę żył nadzieją, że nadejdzie czas...
- Postać: Pierec
- Opis: pierwsza wizyta w Lesie.

I wszystko będzie miało głęboki sens jak ma głęboki sens każdy ruch skomplikowanego mechanizmu, i wszystko będzie dla nas dziwne i niepojęte, a więc bezsensowne, w każdym razie dla tych z nas, którzy jeszcze w żaden sposób nie mogą przywyknąć do bezsensu i uznać go za normę.

Mam tego wszystkiego po uszy. Nie daje mi to żadnego zadowolenia. Świat jest tak piękny, tak różnorodny, a ja siedzę w jednym miejscu i umieram z nudów.

Nie rozumiesz własnego interesu, żłobie nieociosany?...

(...) nie wiedzą, że są skazani, że władcy ich świata widzą w nich tylko brudne plemię gwałcicieli, że poszczuli już na nich chmury zaprogramowanych wirusów, kolumny robotów, ściany lasu, że wszystko, co ich dotyczy, jest już ustalone.
- Opis: Fragment dotyczy zamieszkujących w lesie autochtonów, nie znających w ogóle istniejącej poza lasem cywilizacji.

Po prostu, kiedy błądzimy, konieczność chwyta nas za gardło, wtedy zaczynamy płakać i żalić się, że jest okrutna i zła, a tymczasem konieczność jest taka, jaka jest – to my jesteśmy głupi albo ślepi.

Potrafimy tylko wznosić pomniki coraz większe, coraz wyższe, ale pamiętać - pamiętać już nie umiemy.

Prawa rozwoju nie mogą być złe, albo dobre, istnieją poza moralnością.

(...) przecież Las nigdy nie śpi. A być może śpi i my wszyscy mu się śnimy. My – to sen Lasu. Atawistyczny sen. Prymitywne upiory jego zamierającego seksu.

Wszystko rozwalę i odejdę na piechotę. Pierec wyobraził sobie, jak idzie drogą wśród tumanów kurzu, pod palącym słońcem, kilometr za kilometrem, a walizka wykazuje coraz większą samowolę. I z każdym krokiem coraz dalej i dalej odchodzi od lasu, od swojego marzenia, od swego lęku, który już dawno stał się sensem jego życia...

W żaden sposób nie możesz rozumieć, że na świecie nic nie ma oprócz miłości, głodu i dumy. Oczywiście wszystko jest zaplątane w jeden kłębek, ale za jakąkolwiek nitkę pociągniesz, zawsze trafisz na miłość, albo władzę, albo jedzenie...

Zobaczyć i nie zrozumieć - to dokładnie to samo, co wymyślić.

(...), że wolność nie istnieje bez względu na to, czy drzwi są przed tobą zamknięte, czy otwarte, że wszystko jest chaosem i bzdurą, a realna jest tylko samotność.

Żyję, widzę i nie rozumiem, żyję w świecie, który ktoś wymyślił, nie zadając sobie trudu, żeby go wyjaśnić mnie, a może nawet nie tylko mnie, ale i sobie. (...). Oto moja choroba – pragnienie zrozumienia.