Łukasz Opaliński młodszy

Łukasz Opaliński młodszy (1612–1662) – marszałek nadworny koronny i podkomorzy poznański, poeta i pisarz polityczny.

• Aby jednak nie wydawało się, że ganię obce obyczaje, a własne rozmyślnie pomijam, objaśnię pokrótce sposób naszego życia. Po pierwsze szlachta polska nie mieszka w miastach, to zostawia kupcom i rzemieślnikom. Każdy mieszka na wsi w posiadłościach ojcowskich, co jest wielką ochroną (...) cnoty i poczciwości. Jakkolwiek siedzimy na wsi, życie nie mija nam na bezczynności, zajmujemy się sprawami Rzeczypospolitej lub pracami domowymi. Pierwsza działalność jest szlachetna, nawet świetna, druga zaś poważna, niewinna a miła.
  • Źródło: Obrona Polski przeciw Janowi Barclayowi... 1648, oprac. Stanisław Grzeszczuk, Wrocław 1959.

• Jeśli chodzi o sprawy publiczne, to jeździmy na sejmiki, z prawem głosu, a nawet sprzeciwu. Szerokie tam pole dla wielkoduszności, pozyskania sławy, udowodnienia miłości ojczyzny i pracy dla dobra ogółu. Tam bowiem strzeżemy praw, tam o wszystkim wydajemy sądy, protestujemy, nie pozwalamy, tam radzimy z dziwnym umiarkowaniem, między szacunkiem dla panującego a obroną wolności, nad dobrem ojczyzny. Tam przede wszystkim właściwości naszego ustroju znajdują zastosowanie i pokierowanie.
  • Źródło: Obrona Polski przeciw Janowi Barclayowi... 1648, oprac. Stanisław Grzeszczuk, Wrocław 1959.
  • Zobacz też: demokracja szlachecka

• Prawdą jest, że nienawidzimy niewoli. I czemuż nie? Ową zarazę natury ludzkiej, jej zepsucia straszliwą plamą, najgorszą klęskę, jaką zadać może los przeciwny, karę ostateczną życia doczesnego, rodzicielkę wreszcie płodną wszelkich nieszczęść i złej doli! Nienawidzimy jej gorzej niż żmii i wzdrygamy się przed tym zelżeniem ludzkiego rodu; kochamy zaś wolność i, co z tym jednoznaczne, cenimy ową wolność, nie powiem złotą, lecz bezcenną, która jest szczególnym darem ducha i nagrodą dobrego żywota. Szczęśliwiśmy z tego losu! Błogosławiona nasza ojczyzna z powodu tego daru Boga, a tym bardziej błogosławiona, im rzadszy u innych ludów ten klejnot, im mniej znany ten skarb.
  • Źródło: Obrona Polski przeciw Janowi Barclayowi... 1648, oprac. Stanisław Grzeszczuk, Wrocław 1959.
  • Zobacz też: wolność