Nazizm

ideologia Narodowosocjalistycznej Niemieckiej Partii Robotników (niem. NSDAP)

Narodowy socjalizm, nazizm, czasem określany również jako hitleryzm – skrajnie prawicowa, rasistowska, antykomunistyczna, antydemokratyczna i antysemicka ideologia NSDAP. Niemiecka skrajna odmiana faszyzmu.

Swastyka – symbol nazizmu
  • Cały hitleryzm to jest ponura epopeja zemsty pokurczów, lumpów, ludzi nienawidzących świata za wszystko, co w nim jest dobrego, za wszystko, co ich przerasta.
  • Dane mi było doświadczyć osobiście „ideologii zła”. To jest coś, czego nie da się zatrzeć w pamięci. Najpierw nazizm. To, co się widziało w tamtych latach, było okropne. A wielu wymiarów nazizmu w tamtym okresie przecież się nie widziało. Rzeczywisty wymiar zła, które przeszło przez Europę, nie wszystkim nam był znany, nawet tym spośród nas, którzy żyli w samym jego środku. Żyliśmy pogrążeni w jakimś wielkim „wybuchu” zła i dopiero stopniowo zaczęliśmy sobie zdawać sprawę z jego rzeczywistych wymiarów. Odpowiedzialni za zło starali się bowiem za wszelką cenę ukryć swe zbrodnie przed oczami świata. Zarówno naziści w czasie wojny, jak i potem komuniści na wschodzie Europy starali się ukryć przed opinią światową to, co robili. Zachód długo przecież nie chciał uwierzyć w eksterminację Żydów. Dopiero potem wyszło to na jaw w całej pełni. Nawet w Polsce nie wiedziało się o wszystkim, co robili naziści z Polakami, co Sowieci zrobili z oficerami polskimi w Katyniu, a tragiczne dzieje deportacji znane były tylko po części.
  • Dla milionów ludzi rządy Hitlera stały się identyczne z „Niemcami”. Z chwilą objęcia przezeń władzy zwalczanie go oznaczało wykluczenie siebie ze społeczności niemieckiej; i kiedy inne partie polityczne przestały istnieć, tylko partia hitlerowska „stanowiła” Niemcy, a wszelka opozycja wobec niej oznaczała opozycję wobec Niemiec.(...) W wielu wypadkach można zauważyć, jak osoby nie będące hitlerowcami bronią hitleryzmu przed krytyką cudzoziemców, czują bowiem, że atakowanie hitleryzmu jest atakowaniem Niemiec. Strach przed izolacją i względna słabość zasad moralnych pomagają każdej partii w uzyskaniu lojalnego poparcia szerokiego odłamu ludności, z chwilą kiedy partia ta zagarnie władzę.
  • Dochodząc do władzy w roku 1933 Hitler tworzył rząd „narodowy”. Prasa całego świata nazywała go prawicowym, zajrzyjcie do gazet, także i polskich, z 1933 roku, już choćby dlatego, że tworzył go z partiami i grupami narodowo-konserwatywnymi. Nacjonalizm czy militaryzm, choć nie przypisany wyłącznie prawicy, wtedy się z prawicą kojarzył.
  • Faszyzm i narodowy socjalizm zrodziły się (…) jako ruchy par excellence lewicowe.
    • Autor: Marek Bankowicz, Lewicowość i socjalizm w doktrynie narodowego socjalizmu, „Studia nad Faszyzmem i Zbrodniami Hitlerowskimi”, 33, 2011, s. 342.
  • Ideologia Hitlerowska – jej duch ślepego posłuszeństwa „wodzowi” i nienawiści do rasowych i politycznych mniejszości, jej żądza podboju i panowania, jej wywyższanie narodu niemieckiego i „rasy nordyckiej” – oddziałała z niezwykłą siłą na ich emocje, pociągnęła ich i zrobiła z nich żarliwych wyznawców i bojowników hitleryzmu. (...). Faktem jest, że pewne rysy były już dla tej części klas średnich charakterystyczne w ciągu całych jej dziejów: umiłowanie siły i nienawiść wobec słabych, małostkowość i wrogość, wyrachowanie zarówno w uczuciach, jak i w sprawach pieniężnych, a ponad wszystko asceza. Odznaczali się ciasnym światopoglądem, podejrzewali i nienawidzili obcych, w stosunku do znajomych przejawiali ciekawość i zawiść racjonalizowaną jako oburzenie moralne; całe ich życie opierało się na skąpstwie tak w sferze ekonomicznej, jak psychologicznej.
  • Teresa Ferenc: – Jacy naziści!
    Anna Janko: – Dobrze, mamo, nie będę mówiła: „naziści”, wiem, nikt tam nie znał tego słowa, mówiło się: „Niemcy”, i każdy wiedział, co to oznacza. To było imię strachu. U was w Sochach nie dali wam czasu w ogóle, bo do niczego nie był wam potrzebny. Nie było co do was żadnego planu poza zabijaniem. Nikt nie brał z waszych rąk dokumentów, tym razem donikąd nie wysiedlano, a do śmierci tożsamość nie jest potrzebna.
  • Katolicyzm i narodowy socjalizm mają wiele wspólnego i ręka w rękę pracują dla polepszenia świata.
    • Autor: Jozef Tiso, cyt. za: Karlheinz Deschner, Polityka papieska w XX wieku, t. 2, tłum. Robert Stiller, wyd. Uraeus, Warszawa 2006, s. 22.
    • Zobacz też: katolicyzm
  • Korzenie nazizmu tkwią w kulturze Zachodu, rozproszone w postawach i zdarzeniach, których nie łączymy ze sobą, jak głód w Irlandii w latach 40. XIX wieku, który zabił półtora miliona ludzi, gdy równocześnie nadal eksportowano żywność z Irlandii do Anglii. Jak eksterminowanie Indian w Ameryce Północnej – rząd amerykański w pewnym okresie płacił za każdego zabitego Indianina. Jak wymordowanie niemal całego ludu Herero (z ok. 80 tys. zostało 15 tys.) i Nama przez kolonialne siły kajzera, które lud Herero zepchnęły na pustynię i zagłodziły. Dodam jeszcze – jak niemal całkowita eksterminacja Aborygenów w Australii.
  • Narodowy socjalizm żyje i upada wraz ze swym światopoglądem.
    • Autor: Alfred Rosenberg
    • Źródło: Roman Bäcker, Gnoza polityczna, w: Totalitaryzm. Geneza. Istota. Upadek, Toruń 1992.
  • Nazizm był potworniejszy ze względu na swój stosunek do ludzi. Personifikował winę i obarczał nią Żydów. Żyd był skazany dlatego, że był Żydem. Zbrodnia popełniona na Żydach nie da się z niczym porównać. Ale, paradoksalnie, w sensie politycznym hitleryzm był bardziej uczciwy niż stalinizm. Wyrósł z zasady wodzowskiej, z idei władzy absolutnej i ją eksponował. Przywództwo Hitlera było oczywiste. Nikt go nie musiał wybierać i nikt nie mógł go odwołać. Zasadą było posłuszeństwo wodzowi. Natomiast stalinizm wyrósł z zasady demokratycznej. Utrzymał fikcję powszechnych wyborów. Zachował parlament. Cały lud musiał wybierać przywódcę i musiał go kochać. Tę różnicę widać na starych kronikach. Kiedy po przemówieniu wybuchały aplauzy, Hitler ich wysłuchiwał, a Stalin się przyłączał. Hitler stał ponad tłumem, a Stalin stał na czele. Znane są sceny uchwalania życzeń dla Stalina przez więźniów gułagu. Trudno sobie wyobrazić, żeby naziści pozwolili więźniom Auschwitz uchwalać życzenia dla Hitlera. Hitleryzm część ludzi kompletnie wykluczał – odzierał z wszelkich praw. W stalinizmie każdy musiał mieć swój udział. Każdy go musiał poprzeć – nawet jeżeli był w ostatnim kręgu ofiar tego systemu. W tym sensie stalinizm był większym gwałtem na ludzkiej naturze, bo ofiara musiała być własnym oprawcą.
  • Nazizm oznacza moment, w którym duch magii zawładnął dźwigniami postępu materialnego. Lenin powiedział, że komunizm to władza rad plus elektryfikacja. Hitleryzm to w pewnym sensie zmałpienie plus dywizje pancerne.
  • Nazizm to przecież lewicowa ideologia.
    • Autor: Reynald Secher
    • Źródło: Wolność, równość, ludobójstwo, z Reynaldem Secherem rozmawia Piotr Wołczyk, „Historia. Do Rzeczy” nr 8, 2019, s. 8.
  • Nazwa „narodowy socjalizm” wyrażała nie tyle lewicową treść, ile niechęć do liberalnego wolnorynkowego kapitalizmu, który Hitler uważał za żydowski wynalazek i który doszczętnie się skompromitował w czasie Wielkiego Kryzysu lat 1929–1933. Hitler doszedł do władzy dzięki poparciu Deutschnationale Volkspartei, konserwatywnej i ultraprawicowej partii prowadzonej przed bogatego biznesmena Alfreda Hugenberga. W drodze do władzy popierała go prawica, a nie socjaliści. Jednym z pierwszych kroków Hitlera po objęciu rządów było rozbicie partii lewicowych – komunistycznej i socjalistycznej. Ich działacze zapełnili obozy koncentracyjne w Niemczech.
  • Nie może być żadnego możliwego pojednania pomiędzy chrześcijaństwem i nazistowskim rasizmem; są one jak ogień i woda.
    • Autor: Pius XII
    • Opis: w 1944.
    • Źródło: Pius XII and the Jews, „The Weekly Standard Magazine” nr 23, 26 lutego 2001.
  • Partia narodowosocjalistyczna nie tolerowała tajnych stowarzyszeń, gdyż sama była tajnym stowarzyszeniem i miała swojego wielkiego mistrza, swoją rasistowską gnozę, swoje obrzędy i swoje stowarzyszenia.
  • Podobnie jak Hitler i jego naziści, włoscy faszyści zaoferowali gloryfikację woli narodu w miejsce monotonii kompromisów politycznych. Mussolini, a po nim Hitler wykorzystali w polityce wewnętrznej istnienie Związku Radzieckiego. Choć pełni podziwu dla leninowskiej dyscypliny i modelu państwa jednopartyjnego, obydwaj posługiwali się niemniej groźbą rewolucji komunistycznej jako argumentem, by zyskać władzę. Mimo że różnili się pod wieloma względami, obydwaj reprezentowali nową odmianę europejskiej prawicy, uznającą za oczywistość, że największym wrogiem jest komunizm, a zarazem naśladującą pewne aspekty polityki komunistów.
  • Przypadek na pozór banalny, bo i cóż mamy do powiedzenia o najdoskonalszym wcieleniu systemu, który pozostawił nam pamięć o dzieciach żydowskich zadeptywanych butami i duszonych w komorach gazowych, o jeńcach radzieckich zakopywanych żywcem w ziemi, o polskich więźniach obdzieranych ze skóry w piwnicach gestapo? Cokolwiek się powie, będzie to zawsze stokroć mniej wymowne od każdego poszczególnego faktu, a miliony faktów są znane powszechnie, pokazane, sfotografowane, opisane, upamiętnione. A skoro jednocześnie nie grozi nam, że duch Hitlera wstanie z oplutego grobu, żeby gromadzić swoich niedobitych wyznawców, o czymże jeszcze mamy właściwie mówić?
    A jednak sądzimy, że o hitleryzmie zawsze to i owo pozostaje do powiedzenia.(...) Po prostu dlatego, że realnie groźnym echem hitleryzmu nie są byli esesmani; najgroźniejsza jest powszechność tych, którzy załatwili wszystkie sprawy Trzeciej Rzeszy skromnym powiedzeniem: Hitler był wariatem i zbrodniarzem.
  • Świat nie chce pamiętać, nie chce przyjąć do wiadomości, że w czasie wojny niesłychane zbrodnie kryminalne popełniali nie tylko naziści, ale też sowieci.
  • Tylko duch narodowosocjalistyczny i duch jego przywódcy mogą zmienić losy kraju.
    • Autor: Friedrich Thyssen
    • Opis: w 1932 na spotkaniu w Düsseldorfie z grupą 300 przemysłowców niemieckich.
    • Źródło: Witold Pronobis, Świat i Polska w XX wieku
  • W narodowym socjalizmie mamy do czynienia z przykładem lewicy wyjątkowo skrajnej, a lewicowości tak gwałtownej, że wręcz frenetycznej i jednocześnie zupełnie irracjonalnej.
    • Autor: Marek Bankowicz, Lewicowość i socjalizm w doktrynie narodowego socjalizmu, „Studia nad Faszyzmem i Zbrodniami Hitlerowskimi”, 33, 2011, s. 341.
  • W Rzymie uważa się tak narodowy socjalizm, jak i faszyzm, za jedyny ratunek przed komunizmem i bolszewizmem. Ojciec Święty patrzy na to z wielkiego dystansu i widzi nie objawy towarzyszące, tylko wielki cel.
  • W rzeczywistości, zanim nazizm, faszyzm itd. stały się ideologiami, najpierw były uczuciami. Wszystkie ideologie, w tym marksizm stanowią tylko usprawiedliwienie i alibi dla pewnych uczuć, dla pewnych pasji, instynktów wynikających również z biologicznej natury.
  • Wszyscy naziści są źli, ale nie wszyscy Niemcy są nazistami.
  • Z mieszczańskiego socjaldemokraty nie da się zrobić dobrego nazisty. Z komunisty natomiast jak najbardziej.
  • Żaden rozsądny człowiek nie zaneguje (…) tego, iż komunizm i nazizm mają wspólny korzeń.
    • Autor: Reynald Secher
    • Źródło: Wolność, równość, ludobójstwo, z Reynaldem Secherem rozmawia Piotr Wołczyk, „Historia. Do Rzeczy” nr 8, 2019, s. 8.

Zobacz też: