Zemsta (komedia)

sztuka teatralna (autor: Aleksander Fredro; 1838)

Zemstakomedia autorstwa Aleksandra Fredry z 1833 roku.

Portret Aleksandra Fredry

Wypowiedzi postaci edytuj

  • Jak co sobie ubrda w głowie,
    To i klinem nie wybije.
    • Postać: Dyndalski
    • Źródło: akt IV, scena IX
    • Zobacz też: głowa

Cześnik Maciej Raptusiewicz edytuj

  • A, bezbożny ty języku!
    I tyrkotny, i kłamliwy.
    • Opis: o Papkinie.
    • Źródło: akt I, scena II
    • Zobacz też: język, kłamstwo
  • „Bardzo proszę”… mocium panie…
    Mocium panie… „me wezwanie”…
    Mocium panie… „wziąć w sposobie,
    Jako ufność ku osobie”…
    Mocium panie… „waszmość pana,
    Która lubo mało znana…
    Która lubo mało znana”.
    • Źródło: akt IV, scena V
    • Opis: dyktowanie listu do Wacława.
  • Hej, Dyndalski! tam do czarta!
    Okulbaczyć mi dzianeta!
    Już kaducznie przeszła czwarta.
    • Źródło: akt IV, scena X
  • Hej! Serwacy! daj gwintówkę,
    Niechaj strącę tę makówkę!
    • Źródło: akt I, scena VII
  • Iść tam? – ślisko, mocium panie:
    Mógłby otruć, zabić skrycie.
    A mnie jeszcze miłe życie,
    Więc dlategom wybrał ciebie:
    Będziesz posłem tam w potrzebie.
    • Opis: do Papkina.
    • Źródło: akt I, scena II
  • Ja – z nim w zgodzie? – Mocium Panie,
    Wprzódy słońce w miejscu stanie!
    Prędzej w morzu wyschnie woda,
    Nim tu u nas będzie zgoda.
    • Źródło: akt II, scena I
  • Niech cię czarci chwycą
    Z taką pustą mózgownicą!
    „Mocium panie” cymbał pisze!
    • Opis: do Dyndalskiego.
    • Źródło: akt IV, scena V
  • Niechże będzie dziś wesele,
    Równie w sercach, jak i w dziele.
    • Źródło: akt IV, scena XIII
    • Zobacz też: wesele
  • Niechże o tym już nie słyszę,
    Bo do czubków odwieźć każę.
    • Opis: do Papkina.
    • Źródło: akt IV, scena V
  • Od powietrza, ognia, wojny,
    I do tego od człowieka,
    Co się wszystkim nisko kłania –
    Niech nas zawsze Bóg obrania.
    • Źródło: akt II, scena I
  • Otruł pewnie.
    • Opis: po powrocie Papkina od Rejenta.
    • Źródło: akt IV, scena II
  • Rzecz to znana, iż w mej mocy
    Kazać zamknąć waszmość pana
    Za wiadome dawne sprawki.
    • Opis: do Papkina.
    • Źródło: akt I, scena II
  • Tu mieszkamy jakby sowy;
    Lecz co gorsza, że połowy
    Drugiej zamku – czart dziedzicem.
    Czy inaczej: Rejent Milczek;
    Słodki, cichy, z kornym licem,
    Ale z diabłem, z diabłem w duszy!
    • Źródło: akt I, scena II
    • Zobacz też: zamek

Rejent Milczek edytuj

  • Acz i starość bywa żwawa,
    Wżdy wiek młody ma swe prawa.
  • Ciszej z łaski…
    • Źródło: akt III, scena VII
  • Co los spuści, przyjąć trzeba;
    Niech się dzieje wola Nieba.
    • Źródło: akt III, scena II
    • Zobacz też: los
  • Idź serdeńko, bo cię trzepnę.
    • Źródło: akt III, scena I
    • Opis: do Mularza.
  • Nie ma złego bez dobrego.
    • Źródło: akt III, scena II
  • Niech się dzieje wola nieba,
    Z nią się zawsze zgadzać trzeba.
    • Źródło: akt III, scena II i in.

Papkin edytuj

  • Bój się Boga – idź do czarta.
    • Źródło: akt II, scena II
    • Zobacz też: Bóg, czart
  • Giną za mną te kobiety!
    • Źródło: akt I, scena II
    • Zobacz też: kobieta
  • Gdzie na skale gród kamienny,
    Gdzie działami mur brzemienny,
    Gdzie bagnetów ostre wały,
    Gdzie sklepienie z dzid i szabli.
    Tam był Papkin – lew zuchwały!
    Strzelec boski! rębacz diabli!
    • Źródło: akt II, scena VII
  • Jeśli nie chcesz mojej zguby,
    Krrrokodyla daj mi, luby.
    • Opis: parafrazując Klarę.
    • Źródło: akt II, scena VIII
    • Zobacz też: krokodyl
  • Już by para z nas dobrana
    Zaludniała Papkinami,
    Gdyby Cześnik, jakby ściana,
    Nie stał zawsze miedzy nami.
    • Opis: o swoim planowanym związku z Klarą.
    • Źródło: akt I, scena III
  • Kto już w grobie jedna nogą,
    Na tym groźby nic nie mogą.
    • Źródło: akt IV, scena VII
    • Zobacz też: grób
  • Powiedz: „W ogień skocz, Papkinie” –
    A twój Papkin w ogniu zginie.
    • Opis: do Klary.
    • Źródło: akt II, scena VII
  • Wdzięczność ludzi, wielkość świata –
    Każdy siebie ma na względzie,
    A drugiego za narzędzie.
    Póki dobre – cacko, złoto;
    Jak zepsute – ruszaj w błoto.
    • Źródło: akt IV, scena V

Podstolina edytuj

  • Nie straciłam na namyśle
    Niepotrzebnym czasu wiele –
    Bo ja rzadko kiedy myślę,
    Alem za to chyża w dziele.
    • Źródło: akt III, scena V
  • Nie mieć męża mocno boli;
    Lecz i smutek w czasie tonie.
    • Źródło: akt II, scena V
  • (…) Zachodzi z tak daleka
    Tam, gdzie się go dawno czeka.
    Głupi mędrek.
    • Źródło: akt I, scena IV
    • Opis: o Papkinie.
    • Zobacz też: Pan Jowialski

Wacław edytuj

  • Bliskie nasze pomieszkania,
    Bliższe serca – ach, a przecie
    Tak daleko na tym świecie.
    • Źródło: akt I, scena VI
  • Kiedy już jest dowiedzione,
    Że rozsądku zwykłą drogą
    Niezawodnie połączone
    Losy nasze być nie mogą,
    Po cóż w dawnej trwać kolei?
    • Źródło: akt II, scena III
  • O, płci piękna, luba, droga!
    Twoja radość, twoje żale
    To jeziora lekkie fale:
    Jedna drugą ciągle ściga,
    Ta się schyla, ta się dźwiga,
    Ale zawsze w blasku słońca,
    Zawsze czysta i bez końca! –
    A my, dumni władcy świata,
    Mimo siebie pochwyceni,
    Za tym cieniem co ulata,
    Całe życie, z chwili w chwilę
    Przepędzamy jak motyle.
    • Źródło: akt II, scena IV
  • Prędko zniknie każda trwoga,
    Gdy w miłości wzrok utonie.
    • Źródło: akt II, scena III
    • Zobacz też: miłość
  • Tak jest – zgoda,
    A Bóg wtedy rękę poda.
    • Źródło: akt IV, scena XIII

Klara edytuj

  • Ale każdy dziś młodzieniec
    Miłosnymi, czczymi słowy
    Zwykł przeplatać ślubny wieniec,
    Trudnoż zawsze dawać wiarę.
    • Opis: do Papkina.
    • Źródło: akt II, scena VII
  • Nie, Wacławie,
    Gdzie mnie zachcesz, znajdziesz wszędzie
    Zawsze twoją – prócz w niesławie.
    • Źródło: akt I, scena VI
  • Równie z rytmu jak z oręża
    Tak sławnego dostać męża
    Jest zaszczytem białogłowy;
    • Opis: do Papkina.
    • Źródło: akt II, scena VII

Zobacz też edytuj