Przysłowia japońskie

lista w projekcie Wikimedia

Japoniapaństwo wyspiarskie leżące w Azji Wschodniej na Pacyfiku.

A B C Ć D E F G H I J K L Ł M N O Ó P Q R S Ś T U V W X Y Z Ź Ż

Japonia na mapie świata

B edytuj

  • Bakłażany nigdy nie wyrosną na krzewach dyni.
    • 瓜の蔓に茄子はならぬ Uri no tsuru ni nasubi wa naranu. (jap.)
    • Źródło: Daniel Crump Buchanan, Japanese Proverbs & Sayings, University of Oklahoma Press, 1965, s. 47.
  • Bardziej boli od języka niż od miecza.
    • Kotoba wa ken yori kireru. (jap.)
  • Bez sake nawet kwiat wiśni wygląda bardzo zwyczajnie.
    • Sake nakute nan no onore ga sakura kana. (jap.)
    • Źródło: Daniel Crump Buchanan, Japanese Proverbs…, op. cit., s. 81.
  • Biała twarz kobiety zakrywa wiele defektów.
    • 色の白いは七難隠す Iro no shiroi wa shichinan kakusu. (jap.)
    • Źródło: George E. Marcus, Rereading Cultural Anthropology, Duke University Press, 1992, s. 298.
  • Brzmi jak raj, ale piekło, gdy się przyjrzysz.
    • 聞いて極楽見て地獄 Kiite gokuraku mite jigoku. (jap.)
    • Źródło: Lafcadio Hearn, In Ghostly Japan, Kessinger Publishing, 2004, s. 73.
  • Brzydkie kobiety są bardziej namiętne.
    • 悪女の深情け Akujo no fuka-nasake. (jap.)
    • Źródło: Boye Lafayette De Mente, Everything Japanese, McGraw-Hill, 1989, s. 234.
  • Być zbyt uczciwym to głupota.
    • Shōjiki mo baka no uchi. (jap.)
    • Źródło: Boye De Mente, Passport’s Japan Almanac, Passport Books, 1987, s. 235.

C edytuj

  • Czcić można nawet łepek sardynki.
    • 鰯の頭も信心から Iwashi no atama mo shinjin kara. (jap.)
    • Źródło: Stefan Bratkowski, Bogowie naszej planety, Wydawnictwo Harcerskie, 1966, s. 86.
  • Człowiek z łatwością zabłąka się i zajdzie w zgubne rejony: najtrudniej jest nauczyć człowieka słusznej drogi.
    • Źródło: IDO Ruch dla Kultury, „Rocznik Naukowy”, t. II, Rzeszów 2001, s. 346.
  • Czyń zawsze to, czego wymagają twoi zwierzchnicy.
    • Jiko no hombun o mamore. (jap.)

D edytuj

  • Dobre lekarstwo gorzkie jest dla ust.
    • 良薬は口に苦し Ryōyaku wa kuchi ni nigashi. (jap.)
    • Źródło: Z krańców Azji (seria Myśli Srebrne i Złote), wybór i tłum. Wiesław Kotański, Kim Czun Thek, Hoang Tue, Wiedza Powszechna, Warszawa 1960 (oprac. części japońskiej: Wiesław Kotański), s. 101.
    • Zobacz też: lekarstwo
  • Dobre rzeczy muszą drogo kosztować.
    • Yoi mono-ni yasui mono nashi. (jap.)
    • Źródło: Daniel Crump Buchanan, Japanese Proverbs..., op. cit., s. 38.
  • Dojrzewające ziarna ryżu pochylają głowy.
    • Minoruine-wa ho-o tareru. (jap.)

G edytuj

  • Gdy ktoś dosiadł tygrysa, to już z niego nie zejdzie.
    • 騎虎の勢い Kiko no ikioi. (jap.)
    • Źródło: „Miesięcznik Literacki”, tom 18, zesz. 1–4, Warszawskie Wydawn. Prasowe RSW „Prasa”, 1983, s. 97.
  • Gdy się zejdą trzy osoby, to mają mądrość Mańdziuśriego.
    • 三人寄れば文殊の知恵 Sannin yoreba Monju no chie. (jap.)
    • Źródło: Daniel Crump Buchanan, Japanese Proverbs…, op. cit., s. 115.
  • Gdy zobaczysz cudzoziemca, traktuj go jak złodzieja.
    • 外人を見たら泥棒と思え Gaijin o mitara dorobō to omoe. (jap.)
  • Grzeczność przesadna staje się niegrzecznością.
    • 丁寧すぎる、馬鹿丁寧だ Teinei sugiru, baka teinei da. (jap.)
    • Źródło: Wojciech Dworczyk, Spacer wśród kwitnących wiśni, Czytelnik, 1966, s. 32.
    • Zobacz też: grzeczność
  • Gwóźdź, który wystaje, będzie wbity w ścianę.
    • 出る釘は打たれる Deru kugi wa utareru. (jap.)
    • Znaczenie: osoba, która odstaje od reszty, będzie zmuszona się dostosować.
    • Źródło: Jacek Izydorczyk, Hanzai znaczy przestępstwo, Wolters Kluwer Polska, 2008, s. 20.
    • Uwaga: Przysłowie częściej używane w formie pierwotnej 出る杭は打たれる Deru kui wa utareru (Kołek, który wystaje…).

J edytuj

  • Jak ślepiec bez laski.
    • Zato-no tsute-o ushinatta jo. (jap.)

K edytuj

  • Każda praca – jak piana z pyska wołu – jest rezultatem cierpliwości i znoju.
    • Shobai-wa ushii-o shidare. (jap.)
  • Każdy ma jakiegoś zwierzchnika i jakiegoś podwładnego.
    • Shita-ni-wa shita-ga aru. Ue-ni-wa ue-ga aru. (jap.)
    • Źródło: Daniel Crump Buchanan, Japanese Proverbs..., op. cit., s. 46.
  • Każdy mężczyzna ma jakąś wadę.
    • Hito-ni hitokuse. (jap.)
    • Źródło: Mitteilungen der Deutschen Gesellschaft für Natur- und Völkerkunde Ostasiens, Deutsche Gesellschaft für Natur- und Völkerkunde Ostasiens, suplement, t. 3, s. 70.
  • Krab, gdy wpadnie w popłoch, nie znajdzie kryjówki.
    • Awateru kani-wa ana-e hairanu. (jap.)
    • Źródło: Daniel Crump Buchanan, Japanese Proverbs..., op. cit., s. 70.
  • Kto dużo i szybko je, szybko i dużo pracuje.
    • Haya-meshi-no hito-wa shigoto-ga hayai. (jap.)
    • Źródło: Daniel Crump Buchanan, Japanese Proverbs..., op. cit., s. 176.
  • Kto się sparzył mlekiem ten dmucha na twaróg.
  • Kwiat – to pąk wiśni, mężczyzna – to samuraj.
    • Źródło: „Naokoło świata”, wydania 105–116, 1933, s. 354.

L edytuj

  • Lepszy własny sąsiad niż siostra w stolicy.
    • Kyo-no imoto-ri tonami kaezu. (jap.)
  • Lojalny poddany służy tylko jednemu panu.
    • Chushin-wa nikun-ni tsukaezu. (jap.)
    • Źródło: Japanese proverbs and proverbial phrases, oprac. Aisaburō Akiyama, Yoshikawa Book Store, 1940, s. 35.
  • Ludzie nie są tacy, jak się zdają.
    • Hito wa mikake ni yoranu mono. (jap.)
    • Źródło: Japanese proverbs and proverbial phrases, oprac. Rokuo Okada, Japan Travel Bureau, 1958, s. 185.

N edytuj

  • Najlepszym lekarstwem na dużego kaca jest sake.
    • Futsuka yoi-ni-wa mukae-zake. (jap.)
  • Największe jest to zwycięstwo, które obyło się bez rozlewu krwi.
    • Źródło: Zdzisław Kempf, Orientalizm Wacława Sieroszewskiego. Wątki japońskie, PWN, 1982, s. 109.
  • Należy umieć rezygnować z rzeczy małych dla osiągnięcia wielkich.
    • Źródło: Ewa Pałasz-Rutkowska, Polityka Japonii wobec Polski. 1918–1941, Nozomi, 1998, s. 141.
  • Nawet ruchliwe krewetki nigdy nie opuszczają swej rzeki.
    • Ebi odoredomo kawa-o idezu. (jap.)
    • Źródło: Thomas Francis Morton Adams, Noritake Kobayashi, The world of Japanese business, Kodansha International, 1969, s. 103.
  • Nic nie kosztuje tak dużo, jak rzecz otrzymana za darmo.
    • Źródło: Robert Cialdini, Wywieranie wpływu na ludzi, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, 2012, s. 20.
  • Nie ma lepszego lustra nad starego przyjaciela.
    • Kyuyu-ni masaru kagami nasi. (jap.)
  • Nie pójdzie się do przodu bez schylenia karku.
    • Kussezareba nobilu. (jap.)
  • Nie szata czyni bonzę.
    • Koromo bakari-de osho-wa dekinu. (jap.)
    • Źródło: Japanese proverbs and proverbial phrases, oprac. Aisaburō Akiyama, op. cit., s. 143.
  • Nie zbuduje się domu w trzy dni.
    • Ie-o michibata-ni tsukureba sannichi narazu. (jap.)
  • Nigdy nie zawahaj się przyznać do błędu i przeproś.
    • Ayamatte aratamaru-ni habakaru nakare. (jap.)

O edytuj

  • Osoba po opuszczeniu domu jest zwolniona ze wstydu.
    • Źródło: Jacek Izydorczyk, Hanzai znaczy przestępstwo, Wolters Kluwer Polska, 2008, s.22.

P edytuj

  • Pasta sojowa, która wygląda jak pasta sojowa, nie jest dobrą pastą sojową.
    • Miso-no miso-kusai-wa jo-miso-ni arazu. (jap.)
  • Patrz na matkę zamiast na córkę.
    • Musume o miru yori, haha o miyo. (jap.)
    • Źródło: Daniel Crump Buchanan, Japanese Proverbs..., op. cit., s. 91.
  • Pijani ludzie ujawniają swą prawdziwą naturę.
    • Sake wa honshin o arawasu. (jap.)
    • Źródło: Daniel Crump Buchanan, Japanese Proverbs..., op. cit., s. 81.
  • Przy pierwszym toaście człowiek pije sake, przy drugim – sake pije sake, przy trzecim – sake pije człowieka.
    • Ippai wa hito sake wo nomi, nihai wa sake sake wo nomi, samnai wa sake hito wo nomu. (jap.)
    • Źródło: Daniel Crump Buchanan, Japanese Proverbs..., op. cit., s. 80.
  • Przyzwoici ludzie mają dużo dzieci.
    • Źródło: Henryk Biegeleisen, Matka i dziecko, wyd. Ateneum, 1927, s. 8.

R edytuj

  • Razem w pracy, razem odnosimy sukces.
    • Kyoson kyoei. (jap.)
  • Rodzice i dzieci są na jedno pokolenie, mąż i żona na dwa, firma zaś na trzy.
    • Oya-ko-wa issei, fufu-wa nisei, kaisha-wasansei. (jap.)

S edytuj

  • Są tacy, którzy jeżdżą powozami, tacy, którzy ciągną powozy i tacy, których zadaniem jest wyplatanie słomianych łapci tym, którzy powożą.
    • Kago-ni noru hito, katsugu hito, sono mata waraji-o tsukuru. (jap.)
    • Źródło: Ofer Feldman, Talking Politics in Japan Today, Sussex Academic Press, 2005, s. 130.
  • Słowa niewypowiedziane są kwiatami ciszy.
  • Słowa ranią bardziej niż miecz.
  • Słuchając innych, uczymy się rozkazywać.
    • Kreai-to nareba kerai-o tsukaenu. (jap.)

Ś edytuj

  • Śpiesz się powoli.
    • Haya karo waru karo. (jap.)
    • Źródło: Japanese proverbs and proverbial phrases, oprac. Aisaburō Akiyama, op. cit., s. 65.

T edytuj

  • Tą drogą nie da się tego załatwić.
    • Kono rutode-wa dekinai. (jap.)
  • Ten jest ubogi, kto nie odczuwa zadowolenia.
  • Trzymaj się z daleka od wszystkiego, co może ci zaszkodzić.
    • Sawaranu kami-ni tatari nashi. (jap.)
    • Źródło: Shôzô Yamaguchi, Frederic De Garis, Atsuharu Sakai, We Japanese, Japan Publs. Trading Company, 1964, s. 180.
  • Trzy rzeczy, o których każdy pracownik powinien zapomnieć: dom, rodzina i własny interes.
    • Kaisha-in-no sambo. (jap.)
  • Tylko ci, którzy się spieszą, popełniają błędy.
    • Seite-wa koto-o shisonjiru. (jap.)
    • Źródło: Edward Trimnell, Tigers, Devils, & Fools. A Guide to Japanese Proverbs, Beechmont Crest Publishing, 2004, s. 127.

W edytuj

  • W sprawach pieniędzy wszyscy ludzie są sobie obcy.
    • Źródło: Nic, co ludzkie... Aforyzmy, sentencje i przysłowia, oprac. Henryk Jurand, LSW, 1982, s. 85.
  • Weź kąpiel, a poczujesz się jak w niebie.
    • Ofuro-wa ten-ni noboru kokochi. (jap.)
  • Wielka mądrość przypomina szaleństwo.
    • Źródło: Jacek Sieradzan, Szaleństwo w religiach świata, Inter esse, 2005, s. 458.
  • Wielkie talenty dojrzewają powoli.
    • Taiki bansei. (jap.)
    • Źródło: Mark Spahn, Wolfgang Hadamitzky, Kimiko Fujie-Winter, The Kanji Dictionary, Tuttle Publishing, 1996, s. 30.
  • Wizja bez działania to marzenie. Działanie bez wizji to koszmar.
  • Wstydu z podróży nie przywozi się do domu.
    • Źródło: Jacek Izydorczyk, Hanszai znaczy przestępstwo, Wolters Kluwer Polska, 2008, s. 26.
  • Wśród kwiatów wiśnia, wśród ludzi wojownik.
    • Hana-wa sakuraji, hitó-wa bushi. (jap.)
    • Źródło: „IDO Ruch dla Kultury. Rocznik Naukowy”, Rzeszów 2002, s. 80.

Z edytuj

  • Zabić coś milczeniem.
    • Znaczenie: bez odpowiedzi skandal przestanie być interesujący.
    • Źródło: Jacek Izydorczyk, Hanzai znaczy przestępstwo, op. cit., s. 28.
  • Zamknij na klucz to, co naprawdę myślisz.
    • Kokoro-ni jo-o orosi. (jap.)
  • Zbyt dużo pytań.
    • Gumon hyakushutsu. (jap.)

Ż edytuj

  • Żaba ze studni nie wie, co to ocean.
    • 井の中の蛙大海を知らず I no naka no kawazu taikai o shirazu. (jap.)
    • Źródło: Z krańców Azji (seria Myśli Srebrne i Złote), wybór i tłum. Wiesław Kotański, Kim Czun Thek, Hoang Tue, Wiedza Powszechna, Warszawa 1960 (oprac. części japońskiej: Wiesław Kotański), s. 100.
    • Zobacz też: ocean, studnia, żaba
  • Żona i tatami są najlepsze, gdy nowe.
    • 女房と畳は新しいほうがよい Nyōbō to tatami wa atarashii hō ga yoi. (jap.)
    • Zobacz też: żona